«Усе фінансавыя паказчыкі проста крычаць і б'юць у званы»
- 25.09.2024, 16:19
Да чаго прывядзе рэгуляванне коштаў у Беларусі.
Эканамістка Аліса Рыжычэнка распавяла пра сумныя наступствы рэгулявання коштаў.
- Адпусканне коштаў не прадбачыцца, улічваючы тое, што інфляцыя стала ўбірацца ў сілу, а яшчэ толькі сярэдзіна года. Як правіла, у другім паўгоддзі інфляцыя разганяецца, асабліва пасля летніх месяцаў, калі праходзіць сезоннасць, усе вяртаюцца з адпачынкаў і лецішчаў і пачынаюць рыхтавацца да школьнага сезону, працоўнага сезона, Новага года, - разважае Аліса Рыжычэнка аб рэгуляванні коштаў на «Звычайнай раніцы».
Са слоў эксперткі, такое рэгуляванне коштаў супярэчыць эканамічным прынцыпам і існаванню рынку як такога.
- Фактычна губляецца сэнс вядзення бізнэсу. Дапусцім, прыватнік закупляе тавар адным коштам, прадае іншым, пры гэтым пакупнікі гатовыя набываць гэты тавар за такую цану. Але ўлады яму кажуць: «Не, стой, нельга, давай зніжаць кошт».
Гэта ўмяшанне ва ўсякі бізнэс, няхай гэта будзе прыватны ці дзяржаўны.
Але галоўнае, што прыватны бізнэс - асноўны слуп эканомікі - у такім выглядзе ў Беларусі проста губляе сэнс.
Вядома, гэта абсалютна няправільна і неэфектыўна. Прасцей даць людзям зарабляць, каб яны плацілі са сваіх даходаў падаткі і папаўнялі дзяржаўны бюджэт. У нас атрымліваецца наадварот: зарабляць мы вам не дадзім, але пры гэтым у бюджэт вы плаціць абавязаныя.
У той жа час ужо ўсе фінансавыя паказчыкі проста крычаць і б'юць у званы аб тым, што хутка мы не зможам плаціць ні падаткі, ні заробкі, ні крэдыты, - кажа Рыжычэнка.
У пацвярджэнне сваіх слоў яна прыводзіць некалькі паказальных прыкладаў.
- Дапусцім, па логіцы летам павінны быць самыя танныя кошты гародніны і садавіны. Пагатоў цяпер - у жніўні-верасні, калі ў нас з'яўляецца ўласная садавінагародніная прадукцыя.
Але гэтага не здараецца. Наадварот, мы бачым рэкордны рост коштаў - прырост на гародніну і садавіну склаў 19%. І гэта, паўтару, у сезон. Што ж казаць пра іншыя тавары?
Да канца года, як я казала, інфляцыя заўсёды ўбіраецца ў сілу, і гэта, у першую чаргу, закране тыя тавары, якія мы не можам вырошчваць на сваёй тэрыторыі, напрыклад, гэта гародніна і садавіна, якія завозяць імпартам. На іх кошты не спыняцца.
Для беларускіх вытворцаў неймаверна растуць выдаткі, у сувязі з гэтым кошты мяняюцца нават ва ўмовах рэгулявання коштаў.
Гандлёвыя сеткі ў такіх умовах - абмежаванні гандлёвых надбавак, абмежаванні рэнтабельнасці для прыватнікаў, у прынцыпе могуць выжываць толькі за кошт аб'ёмаў продажаў.
Не за кошт таго, што яны зарабляюць, а толькі за кошт таго, якую колькасць яны прадаюць. Аднак гэтай перавагай могуць скарыстацца толькі буйныя сеткі, у якіх шмат крам, размешчаных у добрых месцах, той жа Еўраопт.
Крамам, якія арыентаваліся, скажам, на прэміум-сегмент, напрыклад, Green, Кароне і падобным ім ужо значна складаней выжываць.
Пры гэтым абаротных сродкаў для таго, каб развівацца, адкрываць новыя крамы, у сетак няма. Яны не могуць сабе гэтага дазволіць праз абмежаваныя рэсурсы. Яны і так пратрымаліся год, другі, а зараз усё ідзе на спад, рэнтабельнасць зніжаецца, колькасць абаротных сродкаў зніжаецца і магчымасць цягнуць далей тыя крамы, якія з'яўляюцца стратнымі, нізкарэнтабельнымі, скарачаецца.
Гэта будзе прыводзіць да таго, што сеткі будуць прымаць пастановы аб закрыцці нейкіх менш выгадных крамаў, напрыклад, у рэгіёнах, дзе сур'ёзную канкурэнцыю складаюць тыя ж еўраопты, дабраномы і іншыя крамы, якія прапануюць тавары зніжанымі коштамі.
Пры гэтым расейская доля ў рытэйле вельмі вялікая. Цяпер мы назіраем перадзел рынку, калі за бонусы, якія Лукашэнка атрымаў ад Расеі, яму даводзіцца фактычна аддаваць прыватны бізнэс у рукі расейскіх прадпрымальнікаў.
Па факце забіраць, банкрутаваць сеткі, якімі валодалі беларусы, і за бесцань аддаваць іх у рукі расейцаў.
Аднак калі паглядзець на паказчыкі, то сапраўды прыбытак уў некаторых сетак вырас на 10-15%. Але, адзначу, прыбытак пры гэтым у іх прапарцыйна не расце. Сабекошт вырас яшчэ больш, таму чысты прыбытак і прыбытак ад рэалізацыі, наадварот, знізілася ва ўсіх сеткавых крамах.
А прыбытак вырас за кошт таго, што ўлады актыўна стымулююць унутраны попыт, людзям павышаюць заробкі, выдаюць танныя крэдыты, асабліва на тавары беларускіх вытворцаў.
У жніўні спажывецкі попыт наогул вырас на 39% - гэта рэкордныя паказчыкі. За рахунак гэтага расце і прыбытак. Але, паўтару, гэта не значыць, што расце даход, - падкрэсліла экспертка.
Асабліва яе насцярожваюць магчымыя наступствы такога ручнога рэгулявання, якія могуць выклікаць выбух таго самага інфляцыйнага падстрэшка.
- Як гэта будзе адбывацца? З аднаго боку, можа вельмі моцна падаражэць імпарт, калі знімуць абмежаванні. З іншага, могуць значна павысіцца цэны, і мы ўбачым двухзначнае значэнне па інфляцыі - прыблізна 15%.
Могуць быць розныя сцэнары, але тое, што рост коштаў будзе, гарантавана. І на фоне гэтага будуць адразу паніжацца рэальныя даходы насельніцтва. Усе павышэнні заробкаў, танныя крэдыты будуць з'ядацца гэтай інфляцыяй. І беларусы зноў пачнуць жыць дрэнна і наўпрост адчуваць гэта, – папярэдзіла Рыжычэнка.