Хто той мужчына сталага веку, які выходзіць на маршы ў вайсковай форме?
- 8.10.2020, 15:44
Палкоўнік у адстаўцы Віктар Давыдаў заявіў, што будзе выходзіць на акцыі да перамогі.
У дзень першага нядзельнага маршу, які праходзіў у Менску 16 жніўня, палкоўнік у адстаўцы Віктар Сяргеевіч Давыдаў не змог сядзець дома. Ён надзеў сваю вайчсковую форму, прыехаў на аўто ў цэнтр горада, а далей пешшу дайшоў з народам да стэлы. Колькі кіламетраў ён у той дзень пераадолеў, не лічыў, запомнілася іншае. "Калі людзі сталі разыходзіцца, да мяне падбег журналіст, спытаў, хто я і чаму тут. Я прадставіўся: "Ветэран в'етнамскай вайны", і адказаў: "выйшаў на вуліцу, каб змагацца за свае правы". З тых часоў ужо два месяцы кожную нядзелю 76-гадовы Віктар Сяргеевіч выходзіць у горад, каб мірна паказаць: ён не згодны з тым, што адбылося ў краіне пасля выбараў, піша tut.by.
Апошнім часам выхадныя ў сям'і Давыдавых будуюцца так: у суботу Віктар Сяргеевіч і ягоная жонка Тамара Васільеўна гаспадараць на лецішчы. У нядзелю муж ідзе на марш, а жонка глядзіць трансляцыі з шэсця. Гэта, кажа, дае хаця б невялікае ўяўленне пра тое, што ў гэты час адбываецца з Віктарам Сяргеевічам.
- Кожную нядзелю я за яго вельмі перажываю, але гэтак жа моцна ім і ганаруся — - эмацыйна распавядае пра мужа Тамара Васільеўна. - Некаторыя мужчыны падыходзяць да яго і прызнаюцца, што баяцца надзець форму на марш, баяцца выдзяляцца. Таму тое, што ён робіць, - гэта ўчынак.
Тамара Васільеўна і Віктар Сяргеевіч разам ужо 54 гады. Жывуць яны ў адным з панэльных дамоў у вайсковым гарадку. Сёння на стале ў іх доме — старыя фота, узнагароды, і нават кніга з даведачным артыкулам пра Віктара Давыдава. У ёй напісана: Віктар Сяргеевіч - палкоўнік, кандыдат тэхнічных навук, дацэнт. Пасля службы і вучобы выкладаў у Менскім вышэйшым інжынерным зенітна-ракетным вучылішчы - цяпер гэта Вайсковая акадэмія.
— Нарадзіўся я ў Іўі, з адзнакай скончыў Менскае вышэйшае інжынернае радыётэхнічнае вучылішча і па размеркаванні трапіў у Мурманскую вобласць, — уводзіць у курс справы Віктар Сяргеевіч. - Праз год мне прапанавалі "выканаць ганаровую місію і паехаць у гарачыя краіны". Я чалавек партыйны і разумеў, такія прапановы прыраўноўваецца да загаду, таму адказаў: "Ёсць". І ў 1970-м мы з хлопцамі вылецелі ў камандзіроўку. СССР тады не прызнаваў, што іх вайскоўцы знаходзяцца ва В'етнаме, таму па дакументах я накіроўваўся туды як спецыяліст для вырошчвання кукурузы. А напраўду стаў дарадцам пры камандзіры дывізіёна, кантраляваў працу мясцовых вайскоўцаў на тэхніцы.
На той момант, прадаўжае Віктар Сяргеевіч, ва В'етнаме былі чатыры баявыя зоны. Самая небяспечная з іх - чацвёртая, дзе ішлі баявыя дзеянні. Туды ён і накіраваўся. Прыняць сур'ёзную пастанову хлопцу дапамог адзін з ягоных менскіх выкладчыкаў - Давыдаў выпадкова сустрэў яго "ў трапічнай камандзіроўцы". "Вернешся на радзіму з ордэнам", - натхніў ён тады яшчэ старэйшага лейтэнанта. Хоць, жартуе пра сябе суразмоўца, ён чалавек не горды і быў згодны на медаль (як Васіль Цёркін з паэмы Твардоўскага).
- Служыў я ў супрацьпаветранай абароне. Паўгода быў на абароне моста Хамжонг. За яго абарону мяне ўзнагародзілі баявым знакам, а пазней перавялі ў горад Вінь на ахову аэрадрома — узгадвае суразмоўца. - Тут наш полк збіў восем самалётаў і два беспілотнікі. Вось ваза, - паказвае ён невялікі посуд, што стаіць на стале, - яна зробленая з абломкаў аднаго са збітых намі самалётаў.
Праз год, гэта было ўжо ў 1971-м, камандзіроўка скончылася, і Віктар Сяргеевіч вярнуўся ў СССР. Адвучыўся ў Вайсковай акадэміі ў Харкаве, служыў у розных пунктах Саюза — і ў канцы 1970-х зноў апынуўся ў Беларусі.
- На радзіму, як і казаў выкладчык, вярнуліся з ордэнам?
- Пакуль мы былі ва В'етнаме, перад строем афіцэраў камандзір зачытаў, што мяне прадставілі да ордэна Чырвонай Зоркі, але ўзнагароду мне так і не ўручылі — распавядае суразмоўца. - Пасля вяртання я чакаў яе два гады, думаў, можа дакументы згубіліся, але нічога. Калі разваліўся Саюз, наважыў зноў схадзіць у ваенкамат, паспрабаваць знайсці сляды свайго ордэна. У адказе, што прыйшоў нам з вайсковага архіва ў Падольску, значылася: "Не прадстаўляўся". Чаму так здарылася, я не ведаю. Думаю, узнагароду замест мяне атрымаў палітработнік. Несправядліва.
"Неяк ішоў каля аўтобуса сілавікоў, гляджу, яны адкрываюць шторы і здзіўлена глядзяць на мяне"
Пачуццё справядлівасці, распавядаюць пра Віктара Сяргеевіча родныя, і прывяло яго на мірны пратэст.
- У 1994-м я выйшаў на пенсію, тады ж Лукашэнка ўпершыню балатаваўся. Ён абяцаў, што будзе змагацца з карупцыяй, таму я за яго галасаваў — успамінае суразмоўца. - Але карупцыя ў нас, як была, так і ёсць. Да таго ж, краіна галее. Просты прыклад, мая пенсія. У рублях яе дадаюць, але ў пералічэнні на даляры - а як не круці даляр цяпер адзінка, якая вызначае ўзровень жыцця чалавека — пенсія становіцца меншай. Не ўтойваю, пасля тых выбараў, да гэтага лета, мы з жонкай не хадзілі галасаваць. Ніхто з прэтэндэнтаў нам не падабаўся. А тут раптам з'явіліся прэтэндэнты, якія мяне задавальняюць, ды іх пасадзілі. Тады мы наважылі падтрымаць Ціханоўскую. За яе галасавала шмат маіх блізкіх, але выніковыя вынікі мяне здзівілі. Я зразумеў: тут усё не вельмі ў парадку.
Каб выказаць сваю нязгоду з вынікамі выбараў, у нядзелю, 16 жніўня, Віктар Сяргеевіч упершыню выйшаў на вуліцу на знак пратэсту. На мірны марш ён пайшоў у сваёй вайсковай форме. Кажа, для яго гэта было вельмі важна: "Людзі павінны бачыць: сярод тых, хто носіць пагоны, ёсць тыя, хто падтрымлівае народ".
- З тых часоў я надзяваю форму кожную нядзелю, - кажа суразмоўца.
— А да нядзельных шпацыраў вы неяк рыхтуецеся? Усё ж у гэтыя дні вам даводзіцца пераадольваць немалую адлегласць.
— Не, галоўнае, у мяне ёсць зручны абутак.
Людзі на вуліцы, распавядае ён, часцей за ўсё рэагуюць па-добраму. Многія кажуць дзякуй, махаюць, пляскаюць у ладкі. Некаторыя прымаюць яго за ветэрана Вялікай Айчыннай вайны, дзівяцца, чаму ён так молада выглядае. Віктар Сяргеевіч тады ўдакладняе: ён ветэран в'етнамскай вайны.
- Неяк падышоў мужчына, кажа: як ты можаш выступаць супраць улады, ты ж палкоўнік?". Я адказваю: "Не ты, а вы". Ён: "Таварыш палкоўнік". "Я табе не таварыш", - спыняю яго, і мы разыходзімся, - перадае тую гутарку Віктар Сяргеевіч. - Здаралася, мяне называлі "ражаным", казалі, што я несапраўдны палкоўнік, а медалі купіў. Мяне гэта крыўдзіць, але што я магу сказаць: калі ў кагосьці ёсць пытанні, прыходзьце да мяне, я пакажу ўсе свае пасведчанні.
- А сілавікі, як на вас рэагуюць?
- Шырока раскрываюць вочы — усміхаецца суразмоўца. - Неяк я ішоў каля іх аўтобуса, гляджу, яны адкрываюць шторы і здзіўлена глядзяць на мяне. Быў выпадак, я дайшоў да рэзідэнцыі, падышоў да ачаплення. Мне кажуць: скажыце ім (сілавікам. — Заўвага.) пару слоў. Я наважыў зачытаць Лермантава "Смерць паэта" і нагадаць: кара чалавечая ёсць усюды. Нават калі паводле закона не адкажаш, то Бог дагоніць. Адзін з іх тады выскачыў да мяне, стаў здымаць і правакаваць. Пытаўся: "Колькі вам пенсіі плацяць?", адказваю: "Дастаткова". Ён-мне: "А хто вам плаціць?". Я яму: "Народ". Увогуле, ён зразумеў, што мяне так проста не возьмеш, і я пайшоў да другой групы сілавікоў.
"Пад разгон", распавядае суразмоўца, ён таксама трапляў, але ад АМАПу ўцякаць не стаў. Для сябе вызначыў, калі пачнуць забіраць, пойдзе ў аўтазак, але пакуль людзі ў форме яго ні разу не чапалі. Чаму? Магчыма, усміхаецца "таму што ён заслужаны чалавек".
- У 1988 годзе мяне прадставілі да ордэна "за службу Радзіме" III ступені, - прадаўжае Віктар Сяргеевіч. - У пацверджанне я нашу ордэнскую кніжку. Я мяркую, ні міліцыя, ні АМАП, не павінны чапаць ардэнаносцаў.
"У нас вайсковае лецішча, я палічыў: з 15 дамоў на маёй вуліцы нас падтрымліваюць у шасці"
Віктар Сяргеевіч не адзіны чалавек шаноўнага ўзросту, хто цяпер выходзіць на вуліцу на знак пратэсту. У панядзелак, напрыклад, у Менску прайшоў марш пенсіянераў. Давыдава на ім не было, прызнаецца: ён пра акцыю нават не ведаў. Муж у адрозненне ад Тамары Васільеўны не карыстаецца ні кампутарам, ні Telegram. Звычайна важныя навіны аб тым, што і дзе адбываецца, яму расказвае ўнук.
- Год таму дачка мне падарыла тэлевізар, паказала, як падключаць да яго інтэрнэт — суразмоўца паказвае на вялікі экран. - Я ўключаю на ім YouTube, гляджу навіны, магу Каца (Максім Кац - расейскі блогер. — Заўвага.) паслухаць.
- А як вашыя сябры старэйшага ўзросту ставяцца да таго, што вы выходзіце на вуліцу?
- У мяне ёсць таварыш, з якім я служыў ва В'етнаме, ён мне кажа: "Я б з задавальненнем пайшоў з табой, але не магу, паралізаваны. У нас вайсковае лецішча, я палічыў: з 15 дамоў на маёй вуліцы нас падтрымліваюць у шасці. Астатнія або за Лукашэнку, або маўчаць. Іх, тлумачаць, усё задавальняе.
- Я здзіўленая, што многія адстаўнікі нас не падтрымліваюць — падключаецца да размовы Тамара Васільеўна. - Адзін з іх у якасці доваду мне сказаў: "Нам патрэбная моцная ўлада". Але хіба моцная ўлада дала нейкія станоўчыя вынікі? Што, краіна развіваецца? Іншы наш сусед крычаў: трэба ствараць дружыны, адлоўліваць тых, хто супраць, і забіваць. Я спытала: "Мы столькі гадоў пражылі побач, ты што цяпер нас забіваць будзеш?".
- Гэта ўсё таму, што яны глядзяць толькі беларускую тэлевізію — адказвае жонцы Віктар Сяргеевіч. - У мяне ёсць прыяцель, палкоўнік. Ён жыве на суседняй вуліцы. Ён за Лукашэнку, ходзіць на мітынгі ў ягоную падтрымку. Мы дамовіліся так: кожны мае права на сваё меркаванне, і гэта не павінна перашкаджаць нам добра мець стасункі, бо захаваць чалавечыя стаўленне - гэта галоўнае.
- Віктар Сяргеевіч, колькі вы яшчэ гатовыя так выходзіць?
- Да перамогі, а яна прыйдзе, абавязкова. Улада павінна саступіць, бо яна бачыць, колькі народа супраць.
- Улада не звяртае на гэта ўвагу — бярэ слова Тамара Васільеўна.
- Думаю, яны зразумеюць, нельга дапусціць, каб народ падзяліўся на дзве часткі, - не згаджаецца з ёй муж. - Бо паступаць так са сваімі людзьмі - гэта ўжо злачынства.